środa, 22 listopada 2017

Pałac w Boryni

Pomimo, że wioska jest pięknie położona, a na dodatek niedaleko przebiega "Autostrada Bursztynowa", to w sumie nie wiele osób wie, iż znajduje się tu ukryta perełka, jakich nie wiele w województwie śląskim. W pewnym okresie budowla zaczynała popadać w ruinę , ale na szczęście znalazł się inwestor, który przywrócił pałac do dawnej świetności i należy mu się ogromna pochwala. 


Wygląd pałacu późnym wieczorem
 

Pałac otoczony jest zadbanym parkiem

Początki osady Borynia, będącej dziś sołectwem Jastrzębia Zdroju, sięgają czasów dość dawnych, a sama osada wymieniana była już na przełomie XIII i XIV w. W drugiej połowie w. XVIII wzniesiono tutejszy pałac. Dobra w okolicy należały od tamtych czasów kolejno do von Schlutterbachów, von Madeyskiego, von Raczków, a w pierwszej połowie XX w. do Waldemara Schippana, Ledóchowskich oraz Siodmoków.


 Wygląd od strony ul. Zamkowej

W rezydencji, która przetrwała II wojnę, w latach 70-tych znajdowała się szkoła podstawowa. W czasach nam bliższych pałac odzyskany został przez rodzinę Siodmok, następnie przeszedł w ręce Jastrzębskiej Spółki Węglowej i służył jako biurowiec. Niestety jego stan się coraz bardziej pogarszał. Po jakimś czasie budowla została sprzedana, i obecnie znajduje się w rękach prywatnych. 


Na szczęście pałac całkowicie nie został zrujnowany 

Pałac w Jastrzębiu-Zdroju Boryni wzniesiony został na niewysokim wzgórzu, wśród pól uprawnych i w sąsiedztwie zabudowań. Wzniesiona w 1781 r. rezydencja jest budowlą dwukondygnacyjną. Murowany obiekt z cegły, a częściowo z kamienia, z użytkowym poddaszem, nakryty jest mansardowym dachem z blachy miedzianej. Budynek powstał na planie prostokąta. Wszystkie elewacje zwieńczone są bogatym gzymsem.


 Elewacje frontowa oraz tylna są siedmio-osiowe i posiadają trójosiowe, centralne ryzality, zwieńczone tympanonami z przyczółkami. Boczne elewacje są trzyosiowe i mają centralne jednoosiowe ryzality. Rezydencja posiada cechy budowli klasycystycznej, częściowo też barokowej. Zdobiące ją pilastry zwieńczone są głowicami korynckimi. Fasada posiada także bogate dekoracje stiukowe. Okna w ryzalitach na pierwszym piętrze zamknięte zostały półkoliście, inne posiadają zamknięcie proste. Obiekt otoczony jest przez niespełna dwuhektarowy, zadbany park z wiekowymi okazami drzew, wśród których wyróżnia się mniej więcej 600-letni dąb szypułkowy.









W tej chwili w pałacu mieści się restauracja i hotel o 20 pokojach i bardzo wysokim standardzie, do tego restauracja i ogród, który jest dostępny dla wszystkich mieszkańców wioski oraz turystów. 

Więcej informacji można uzyskać tu: Pałac Borynia 

Źródła: www.slaskie.travel
                       google.com

czwartek, 2 listopada 2017

Bytom - pierwsze tramwaje na Śląsku


Inspiracją do publikacji tego postu była pocztówka, którą otrzymałem kilka dni temu. Jakże odmienny był wygląd Bytomia porównując go do czasów dzisiejszych.  Spacerując ul. Dworcową (była 1 maja) natkniemy się na fragment pozostawionego torowiska, który jest elementem byłej linii tramwajowej, będącej jedną z pierwszej na Śląsku. I zapewne nie wiele osób nadeptując  na pozostawione szyny zdaje sobie sprawę, że jest to fragment tramwaju konnego. 


Stary dworzec kolejowy, ul. Dworcowa i kościół przy ul. Piekarskiej (końcówka XIX w.) 


Ul. Dworcowa - stan obecny i widoczny fragment toru tramwaju konnego 


Tramwaj konny przy obecnym pl. Kościuszki

Dnia 27 maja 1894 roku oddano do eksploatacji pierwszy na Ślasku odcinek linii tramwajowej łączącej Piekary Śląskie przez Szarlej i Rozbark do Bytomia.   Kolejny odcinek tej samej linii uruchomiono z Gliwic do Zabrza 26 sierpnia 1894 roku. 30 grudnia 1894 obydwa zakończone w Bytomiu i Zabrzu odcinki linii połączono trzecim i ostatnim odcinkiem przebiegającym z Zabrza przez Zaborze, Chebzie, Chorzów i Łagiewniki do Bytomia. Cała linia z Piekar Śląskich do Gliwic liczyła 34,5 km długości i powiązała główne miasta Górnego Śląska. Pierwsze zajezdnie i warsztaty tramwajowej powstały w Rozbarku przy dzisiejszej ulicy Witczaka oraz w Gliwicach obok tzw. Lasku Miejskiego, przy obecnej ulicy Chorzowskiej. Do prowadzenia pociągów zastosowano dwu-osiowe parowozy o specjalnej konstrukcji przystosowane do poruszania się ulicami miast.


Nieistniejąca zajezdnia na ul. Witczaka. Pomimo swej wartości historycznej i wpisaniu do rejestru zabytków została wyburzona a na jej miejscu wybudowano Lidl.  


Ul. Dworcowa i wąskotorowy tramwaj konny

Firma "Oberschlesische Dampfstrassenbahn G.m.b.H." (zarządzająca eksploatacją tramwajów parowych) wiosną 1895 roku wprowadziła w śródmieściu Bytomia i Gliwic trakcję konną w miejsce mechanicznej. Parowozy dojeżdżały tylko do granic tych miast, natomiast na odcinkach Pogoda – dworzec kolejowy w Bytomiu oraz Plac Inwalidów Wojennych - dworzec kolejowych w Gliwicach kursowały tramwaje konne. Było to spowodowane protestami mieszkańców miast, którzy skarżyli się na dym z tramwajowego komina, który dostawał się do wnętrza mieszkań.


Koncesję na budowę nowych linii uzyskało towarzystwo "Oberschlesische Dampfstrassenbahn G.m.b.H.". Połączenia między Katowicami a Siemianowicami Śląskimi przez kopalnię Al-fred oraz między Katowicami a Chorzowem przez Dąb uruchomiono już 30 grudnia 1896 roku. W 1897 roku powstała linia z Chorzowa przez Węzłowiec do Alfredu. Kolejną linię, z Bytomia do Zabrza, oddano do eksploatacji 29 września 1898 roku. W końcu września tego samego roku sieć kolei miejskich liczyła łącznie około 75 km długości.



Obecna ul. Piekarska w głębi 



Tramwaje elektryczne na dzisiejszym pl. Kościuszki


Po czterech latach eksploatacji tramwajów parowych postanowiono je zelektryfikować. Stało się to możliwe po uruchomieniu elektrowni w Zabrzu (1897) i Chorzowie (1898).


Kolejnym etapem rozwoju bytomskich tramwajów było otwarcie sieci tramwajów miejskich (Städtische Straßenbahn Beuthen), o prześwicie torów 1435 mm. 23 listopada 1913 uruchomiono normalnotorowe linie biegnące z bytomskiego rynku do Miechowic z odcinkiem Karb – Dąbrowa Miejska oraz linię łącząca rynek z ulicą Piekarską, gdzie powstała również zajezdnia. W latach późniejszych również linie wąskotorowe rozpoczęto przebudowywać na normalną szerokość toru.



Zabytkowy tramwaj "N" i gmach starej poczty głównej przed remontem  rok - 2013 


Bytom - Wrocławska: przystanek Bytom - kapielisko

Nowoczesny tramwaj wyprodukowany przez bydgoską Pesę pokonuje odcinek z Katowic do pętli na ul. Wrocławskiej. Jednak od czasów początku bytności tramwajów na  Śląsku przez 150 lat, kolejne linie są sukcesywnie likwidowane. Szczególnie szkoda, że plany przywrócenia linii tramwajowej do Miechowic spełzły na niczym. Nawet jest już wybudowany most, ale władze lokalne nie są zainteresowane tym przedsięwzięciem. Trudno....


Zródła: wikipedia.org
             tram-silesia.pl
            dziennikzachodni.pl
            piekarskiwerk.pl